Heeft u al eens melding van een ongebruikelijke transactie gedaan?

Wat is een ongebruikelijke transactie volgens de Wwft? 

In Nederland ben je als advocaat, accountant, belastingadviseur, notaris of beleggingsinstelling verplicht om al bij een vermoeden van een verdachte transactie melding te maken bij FIU-Nederland. Dit is anders dan in andere EU-landen, waar meldingen pas verplicht zijn bij daadwerkelijk vermoeden van een strafbaar feit.  

Toch blijkt dat veel Nederlandse poortwachters terughoudend zijn met melden. Het voelt alsof je je cliënt ‘verraadt’ of als eigen falen. Toch is deze aarzeling onterecht. Het maken van een melding is namelijk een wettelijke plicht die bij je vak hoort.  

Cijfers uit de praktijk 

De afgelopen jaren is het aantal meldingen van ongebruikelijke transacties aanzienlijk gestegen. In 2022 werden bij het FIU-Nederland bijna 1,9 miljoen ongebruikelijke transacties gemeld. In 2023 steeg dit aantal naar ruim 2,3 miljoen meldingen en in 2024 zelfs naar bijna 3,5 miljoen – een stijging van circa 49% ten opzichte van het voorgaande jaar. Opvallend is echter dat het aantal transacties dat uiteindelijk verdacht werd verklaard niet in hetzelfde tempo is meegegroeid. In 2022 werden 91.893 transacties verdacht verklaard. Dit aantal nam in 2023 flink toe tot 180.578, maar daalde in 2024 weer naar 118.408 verdachte transacties.

Benieuwd naar alle onderzoeksresultaten?  FIU-Nederland heeft al haar onderzoeksgegevens beschikbaar gesteld in de jaaroverzichten. 

Wanneer is een transactie ongebruikelijk? 

Objectieve indicatoren geven een situatie aan die altijd bij de FIU gemeld dient te worden, ongeacht de context. Enkele voorbeelden hiervan zijn: 

• Een transactie voor een bedrag van € 10.000 of meer, in contanten, met cheques, een vooraf betaald betaalinstrument (prepaid card) of soortgelijke betaalmiddelen.
• Een groot bedrag aan contant geld dat is omgewisseld in een andere valuta of van kleine naar grote waardebiljetten (coupures)
• Een transactie naar een risicoland
• Transacties die in verband met witwassen of financieren van terrorisme aan politie of Openbaar Ministerie worden gemeld, moeten ook aan de FIU worden gemeld 

Ook bestaan er subjectieve indicatoren. Hierbij draait het om jouw eigen inschatting. Je moet wel kunnen uitleggen waarom je vindt dat de transactie ongebruikelijk is. Een voorbeeld van een subjectieve indicator is een transactie waarbij je aanleiding hebt te veronderstellen dat deze verband kan houden met witwassen of het financieren van terrorisme. Tip: FIU-Nederland heeft per meldersgroep enkele indicatoren opgesteld. 

Hoe werkt het meldproces? 

Je moet altijd melding doen van een uitgevoerde of voorgenomen ongebruikelijke transactie. Deze melding doe je in het meldportaal van de Financial Intelligence Unit – Nederland (FIU-Nederland). FIU-Nederland zet zich in om vooral witwassen en de financiering van terrorisme te voorkomen en te bestrijden. Dit met het oog op het waarborgen van de integriteit van het (Nederlandse) financiële stelsel. Of een transactie ongebruikelijk is, stel je vast aan de hand van subjectieve en objectieve indicatoren. 

Aantal meldingen verschilt per sector 

1. Notariaat: Binnen het notariaat wordt relatief vaker gemeld. Dit komt doordat bijna alle notariële werkzaamheden automatisch onder de Wwft vallen.
2. Advocatuur: Bij advocaten ligt dit genuanceerder. Een cliëntonderzoek (CDD) wordt vaak alleen bij intake gedaan. Wanneer een zaak zich ontwikkelt, bijvoorbeeld als er vastgoed of aandelen bij komen kijken, ontstaat soms alsnog een meldplicht.  

Hoe geef je een goed antwoord aan de toezichthouder? 

Toezichthouders willen vooral zien dat je een bewuste afweging maakt. Heb je in vier jaar tijd duizenden dossiers behandeld en geen enkele melding gedaan? Dan is het belangrijk dat je kunt uitleggen waarom. De oplossing hiervoor is documenteren.  

Veel afwegingen gebeuren informeel, bijvoorbeeld tijdens een overleg op kantoor. Als je echter niets vastlegt, kun je ook niets verantwoorden. Dit geldt ook voor afwegingen waarbij je besluit niet te melden.  

Praktische aanpak 

Gebruik Wwft-software, zoals die van RegLab, om: 

• Interne afwegingen eenvoudig te communiceren en te registreren
• Teamleden bij beslissingen te betrekken
• Volledige dossiers te bewaren
• Je inspanningsverplichting aan te tonen 

Zo toon je aan de toezichthouder dat je de Wwft serieus neemt; ook als een transactie uiteindelijk niet wordt gemeld. 

Dus, wat moet je doen? 

• Ken de indicatoren (objectief en subjectief)
• Maak een weloverwogen beslissing
• Leg je overwegingen altijd vast
• Gebruik tools om meldingen en interne communicatie goed te documenteren
• Voel je niet bezwaard om te melden. Het is geen schuldbekentenis, maar een wettelijke taak