Vijf jaar meldcijfers van FIU-Nederland: wat zeggen de jaarcijfers over het meldgedrag?

Elk jaar publiceert FIU-Nederland een jaaroverzicht met cijfers over meldingen van ongebruikelijke transacties. In dit artikel vergelijken we de jaarverslagen van 2020 tot en met 2024. Wat valt op? Hoe ontwikkelt het aantal meldingen zich? En hoe verhouden de meldingen van specifieke beroepsgroepen zich tot het totaal?

Aantal meldingen blijft stijgen 

In 2020 verwerkte FIU-Nederland nog ruim 722.000 meldingen van ongebruikelijke transacties. In 2024 waren dat er bijna 3,5 miljoen.

Bron: Jaaroverzichten FIU-Nederland 2020–2024

Het aantal meldingen is de afgelopen jaren toegenomen. Daar zijn verschillende verklaringen voor:

• De sector van Payment Service Providers (PSP’s) blijft groeien. Naarmate zij meer (internationale) transacties verwerken, groeit ook het aantal meldingen.
• Ook creditcardmaatschappijen melden vaker. Een mogelijke oorzaak is dat DNB hen heeft opgedragen om alle vormen van fraude te melden, waar nodig met terugwerkende kracht.
• Sinds 2021 is er een nieuwe meldersgroep bijgekomen: crypto-exchanges. Door de snelle groei van de cryptomarkt en de stijgende prijzen worden hier steeds meer meldingen gedaan. Bovendien professionaliseert deze sector, waardoor organisaties beter bekend raken met de verplichtingen onder de Wwft.

Hoewel het aantal meldingen over vijf jaar met ruim 380% is toegenomen, is het aantal meldingen dat door de FIU daadwerkelijk als verdacht wordt aangemerkt minder sterk meegegroeid. Ook de waarde van de als verdacht aangemerkte transacties toont recent een dalende lijn. In 2022 ging het om bijna 30 miljard euro. In 2023 daalde dit bedrag naar circa 25 miljard euro en in 2024 verder naar ongeveer 17 miljard euro. Deze ontwikkeling bevestigt dat de kwantiteit van meldingen niet altijd leidt tot hogere opsporingsrelevantie of grotere financiële omvang van verdachte transacties.

Bovendien is het belangrijk te melden dat deze bedragen sterk bepaald worden door enkele uitzonderlijk hoge transacties binnen een zeer beperkt aantal dossiers. De stijging van het aantal verdachte transacties in 2023 werd grotendeels veroorzaakt door een uitzonderlijk dossier dat meer dan 50.000 transacties bevatte. De daling in 2024 hangt mede samen met het wegvallen van dit soort grootschalige dossiers.

Wie meldt het meest? 

De top 3 van meldende instellingen blijft door de jaren heen stabiel: banken, geldtransferkantoren en betaaldienstverleners. Hoewel de absolute aantallen lager liggen, is het kwalitatieve belang van meldingen door advocaten, notarissen, accountants en andere Wwft-plichtige beroepsgroepen groot. Deze meldingen bieden context die andere instellingen niet kunnen leveren, bijvoorbeeld bij vastgoedtransacties, herstructureringen of internationale fiscale constructies.

In 2024 lag het aantal meldingen van vrije beroepsgroepen rond de 5.000, met accountants en notarissen als voornaamste bijdragers. Ter vergelijking: in 2020 waren dat er nog 4.324. De stijging toont aan dat er bij deze beroepsgroepen meer bewustzijn ontstaat. Toch blijft de advocatuur achter. Het aantal meldingen van deze meldersgroep is ieder jaar bijzonder laag. Een mogelijke verklaring voor dit lage aantal is terughoudendheid in verband met het beroepsgeheim.

Kijk je naar de overige sectoren? Dan vallen ook de belegginstellingen op. Vergeleken met andere financiële instellingen blijft het aantal meldende beleggingsinstellingen opvallend laag. De beleggingsinstellingen die melden, melden wel vaker ongebruikelijke transacties dan advocaten(kantoren).

Aantal meldingen van ongebruikelijke transacties per meldersgroep 

Bron: Jaaroverzichten FIU-Nederland 2020–2024 

Aantal verdacht verklaarde transacties per meldersgroep 

Bron: Jaaroverzichten FIU-Nederland 2020–2024 

Aantal instellingen dat meldingen deed per meldersgroep 

Bron: Jaaroverzichten FIU-Nederland 2020–2024 

Waarom het melden van ongebruikelijke transacties ertoe doet 

Als poortwachter sta je aan de frontlinie van de strijd tegen witwassen en de financiering van terrorisme. Criminelen maken regelmatig misbruik van legitieme financiële en juridische structuren om geldstromen te verhullen. Daarom is het zo belangrijk dat jij ongebruikelijke transacties herkent en meldt.

Eén scherpe melding kan het startpunt zijn van een groter onderzoek. Juist een professional die dicht op de praktijk zit, ziet signalen die anderen niet zien. Zo draag je niet alleen bij aan de integriteit van jouw eigen sector, maar ook aan een financieel stelsel dat bestand is tegen fraude en misbruik.

Hoe maak je jouw melding sterker? 

Veel meldplichtige instellingen worstelen met dezelfde vragen: wanneer meld je? En hoe zorg je dat je melding ertoe doet? De cijfers laten zien dat meldgedrag aan het veranderen is, maar ook dat er ruimte blijft voor verbetering. Wil je bijdragen aan meldingen die echt iets opleveren? Let dan op het volgende:

• Herken patronen: FIU-jaarverslagen bevatten concrete voorbeelden van trends en terugkerende patronen, zoals witwassen via cryptovaluta of ongebruikelijke vastgoedtransacties.

• Houd de objectieve en subjectieve indicatoren in de gaten: vermeld duidelijk welke van de twee van toepassing is in je melding. Dit helpt FIU-Nederland bij het beoordelen en prioriteren van meldingen.

• Zorg voor een goede dossieropbouw: FIU-Nederland benadrukt dat heldere toelichtingen in meldingen cruciaal zijn voor bruikbaarheid. Hoe duidelijker je dit beschrijft, hoe groter de kans dat jouw melding het verschil maakt.

• Meld ook voorgenomen transacties: een transactie hoeft niet te zijn uitgevoerd om ongebruikelijk te zijn. Als er duidelijke signalen zijn voorafgaand aan een transactie, is melden verplicht.

• Train medewerkers regelmatig: herkenning van ongebruikelijke transacties staat of valt met bewustzijn en actuele kennis. Zorg dat signalen niet gemist worden door onwetendheid.

• Houd interne procedures up-to-date: zorg dat iedereen weet wie verantwoordelijk is voor meldingen en dat processen aansluiten op actuele risico’s en regelgeving.

Hulp nodig? Onze Wwft-compliance specialisten staan voor je klaar.