Wwft-risicobeoordeling: Hoe bepaal je het risicoprofiel van je cliënt?

Als onderdeel van de Wwft ben je verplicht een risicobeoordeling per cliënt uit te voeren. Dit betekent dat je nagaat of een cliënt een laag, medium of hoog risico met zich meebrengt. Vooraf heeft jouw kantoor al een risicobeleid opgesteld waarin staat hoe met deze risico’s wordt omgegaan en wat elk risiconiveau inhoudt. In dit artikel leggen we de belangrijkste Wwft-onderdelen rondom risicobeoordeling en risicoprofielen uit. 

Wat is een risicobeleid? 

Een risicobeleid is een plan waarin staat hoe jouw kantoor omgaat met de risico’s van witwassen en terrorismefinanciering. Het beschrijft de richtlijnen en procedures die helpen bij het identificeren, beoordelen, beheren en monitoren van risico’s. In een risicobeleid wordt vastgelegd hoe cliënten worden beoordeeld en hoe hun risicoprofiel wordt bepaald. Ook wordt aangegeven wanneer een cliënt een hoog risicoprofiel heeft en welke richtlijnen er gelden voor het omgaan met verschillende risiconiveaus.  

Daarnaast bevat het beleid maatregelen om risico’s te verminderen en omstandigheden waaronder een cliëntrelatie kan worden beëindigd. Een risico-indicatorlijst kan hierbij helpen door duidelijk te maken wanneer een cliënt als hoog risico moet worden beschouwd. 

Wat is een risicoprofiel? 

Een risicoprofiel geeft aan hoe waarschijnlijk het is dat een cliënt, transactie of activiteit betrokken is bij witwassen of terrorismefinanciering. Elke cliënt krijgt een eigen profiel, wat helpt bij het nemen van gerichte maatregelen zoals het uitvoeren van een verscherpt onderzoek. 

Waarom een risicobeleid en risicoprofiel belangrijk zijn 

Het vastleggen van een risicobeleid en het bepalen van een risicoprofiel helpt om risico’s per cliënt beter te signaleren en om doelgerichte maatregelen te nemen die deze risico’s beperken. Bovendien ondersteunt het bij het maken van beslissingen over het inzetten van verscherpt onderzoek of het weren van een hoog risico cliënt. Door een duidelijk risicoprofiel ontstaat bovendien meer inzicht en houvast bij het uitvoeren van due diligence-onderzoek. 

Welke risicoprofielen bestaan er? 

Binnen de Wwft zijn er drie hoofdprofielen: laag, medium en hoog risico. 

• Laag risico: Een laag risicoprofiel wordt meestal toegekend aan beursgenoteerde bedrijven of hun 100% dochterondernemingen, omdat deze onder streng toezicht staan. Ook overheidsinstellingen en andere gereguleerde partijen vallen hieronder, waarbij doorgaans een vereenvoudigd onderzoek volstaat.
• Medium risico: Het medium risicoprofiel geldt als uitgangspunt voor nieuwe cliënten. Dit profiel kan, afhankelijk van factoren zoals de aard van de transactie, de activiteiten of de organisatiestructuur, naar boven of beneden worden bijgesteld. Een regulier onderzoek is hierbij voldoende.
• Hoog risico: Een hoog risicoprofiel wordt toegekend wanneer er sprake is van verhoogde risico-indicatoren, zoals betrokkenheid bij een hoogrisicoland, het zijn van een politiek prominent persoon (PEP), een complexe vennootschapsstructuur, risicovolle bedrijfsactiviteiten of de specifieke aard van de gevraagde dienstverlening of transactie. Bij dergelijke cliënten is een verscherpt onderzoek verplicht, waarbij onder meer de herkomst van het vermogen, de aandeelhoudersstructuur en de details van de transactie zorgvuldig worden geanalyseerd. 

Soorten vervolgonderzoek 

Het type onderzoek hangt af van het risicoprofiel: 

• Vereenvoudigd onderzoek: Voor laag risico cliënten, zoals beursgenoteerde bedrijven of overheidsinstellingen.
• Regulier onderzoek: Voor medium risico cliënten. Hier noteer je dat geen vereenvoudigd of verscherpt onderzoek nodig is.
• Verscherpt onderzoek: Voor hoog risico cliënten. Onderzoek naar herkomst van vermogen, aandeelhoudersstructuur en transactiegegevens. 

Let op: soms kan een laag risico cliënt toch een verscherpt onderzoek vereisen, bijvoorbeeld bij een transactie met een hoog risicoland. Dit zal in de praktijk niet vaak voorkomen, toch maken we je graag bewust van de uitzonderingen die we tegenkomen. 

De keuze voor het type onderzoek moet je ook kunnen verantwoorden. In dit artikel over het type onderzoek gaan we dieper in op deze verantwoording. 

Risicobeoordeling: een praktisch hulpmiddel 

De Wwft verplicht een zorgvuldige risicobeoordeling bij nieuwe cliëntrelaties. Om je hierbij te ondersteunen, hebben we een document opgesteld dat helpt om te bepalen of je met een laag, medium of hoog risico cliënt te maken heeft.  Door vragen te beantwoorden wordt automatisch een risiconiveau bepaald: laag, medium of hoog. 

Belangrijk: dit is indicatief. Iedere cliëntsituatie moet individueel worden beoordeeld. Houd ook rekening met veranderingen in wet- en regelgeving en pas het risicobeleid hierop aan. Een levend risicobeleid zorgt dat jouw kantoor altijd adequaat kan reageren.